Zgodnie z powiedzeniem, że „plan jest niczym, planowanie jest wszystkim”, przypisywanym Eisenhowerowi, strategia biznesowa jawi się jako przemyślane przedsięwzięcie, które definiuje kierunek biznesu. Spodziewane rezultaty są wynikową, zarówno wielu prób oraz błędów, jak i podjęcia konkretnych działań. Strategia biznesu odnosi się do zdefiniowanej branży i jest fundamentalnym elementem zarządzania. Przesądza o zdobyciu przewagi konkurencyjnej, możliwościach rozwoju działalności i przetrwaniu przedsiębiorstwa na rynku.
Czy strategia biznesowa jest zatem biznes planem? Niezupełnie, ponieważ biznesplan odnosi się do konkretnych działań, określa i definiuje założenia, ustala harmonogram i budżet. Strategia biznesowa składa się na coś więcej. W głównej mierze polega na realizacji misji, wizji i celów strategicznych danej firmy. Oszacowuje możliwości operacyjne przedsiębiorstwa, tropi rynkowe okazje, bada poziom konkurencyjności, a także w pewnym stopniu eksperymentuje z kierunkami ekspansji organizacji.
Definicja strategii
Słowo strategia, wywodzi się z greki i oznacza sztukę dowodzenia. Jednak z ów definicji nie wynika nic konkretnego. Cóż, w praktyce trudno przejrzyście sprecyzować powyższe pojęcie oraz przypisać mu jedną uniwersalną interpretację. W świecie biznesu samo zwiększenie sprzedaży, czy zdobycie nowych rynków, nijako ma się do strategii. W większości przypadków, są to pobożne życzenia, lub wizjonerskie postulaty.
Choć wielu przedsiębiorców doskonale wie, w którym kierunku zamierza pójść, to niestety często ich sukces jest definiowany jako „wykorzystana szansa”. Natomiast strategia biznesowa, jasno wyznaczona i określona na piśmie, tworzy już zbiór mierzalnych celów. I właśnie o to chodzi. O zdecydowany, przekonujący schemat, wiodący do długofalowego rozwoju biznesu, jak również o osiągnięcie trwałej przewagi konkurencyjnej.
Cechy strategii rozwoju
- Prostota i spójność. Strategia zakłada realizację newralgicznego punktu i odnosi się do konkretnej sytuacji firmy. Zadania wyznaczone w strategicznym procesie powinny konsekwentnie dopełniać centralny element planu — wzajemnie współgrać, umacniać się oraz zręcznie dostrajać do szybkozmiennego otoczenia.
- Właściwie sprecyzowany cel. Uwzględnia aktualne i przyszłe warunki. Wizję modelujemy świadomie i celowo, toteż wymaga ona przyjęcia rzeczowych założeń, aby w rezultacie przełożyć całą koncepcję na konsekwencję w działaniu. Tak, w tym miejscu liczy się konkret, przenikający istotę rzeczy.
- Horyzont prognozy. Zarządzanie strategiczne odróżnia się od zarządzania operacyjnego głównie horyzontem czasowym. W pierwszym przypadku wyznaczanie kluczowych zmian ma charakter długookresowy (średnio w perspektywie 5 lat), natomiast w drugim skupia się na działalności bieżącej i pilnych zadaniach (ważne strategicznie dążenia zostają wyparte przez doraźne korzyści).
Strategia w pigułce – fazy planowania
W przypadku, gdy firma chce maksymalizować zyski, warto, aby opracowała system, stanowiący logicznie uporządkowaną całość. Znalazła odpowiedź na pytanie: Jakie konkretnie działania planuje podjąć, i w jakim czasie? oraz: Jakie czynniki będą utrudniające, a jakie ułatwiające dojście do celu? Należy równocześnie pamiętać, że technik sporządzania strategii jest sporo i śmiało można poszukać własnej drogi prowadzącej do rozwoju biznesu.
Przykładowe stopnie tworzenia strategii w biznesie:
- Misja, wizja i cele. Określenie merytorycznych celów strategicznych przedsiębiorstwa, m.in.: kierunku rozwoju, budowania wartości, znaczenia na rynku, kompetencji i priorytetów. Precyzyjne wyznaczenie etapów realizacji poszczególnych działań, decyzji koniecznych do urzeczywistnienia założeń oraz alternatywnych posunięć.
- Plan realizacji celów. Sporządzenie analizy sytuacyjnej, czyli m.in.: badanie możliwości operacyjnych, wybór narzędzi sprzyjających realizacji zadań, wyznaczanie celów krótko i długoterminowych, wyłonienie niszy, ustalenie nowych standardów oferty, analiza efektów zaspokojenia potrzeb i oczekiwań zainteresowanych grup, koncepty optymalizacji kosztów.
- Analiza SWOT. Klasyczna technika analizy strategicznej przedsiębiorstwa, która diagnozuje słabe i mocne punkty przedsięwzięcia. Hasło jest akronimem angielskich słów sygnalizującym cztery ogniwa przeglądu w procesie realizacji strategii: Strengths — mocne strony; Weaknesses — słabe strony; Opportunities — szanse; Threats — zagrożenia.
- Ocena możliwości. Chodzi o obiektywne badanie elementów sprzyjających i zakłócających realizację celów strategicznych. Wychwycenie wszelkich rozbieżności, które mogą sparaliżować wprowadzanie zmian na różnych poziomach operacyjnych, w środowisku zewnętrznym i wewnętrznym. A także o oszacowanie potencjału adaptacyjnego ewentualnych innowacji względem otoczenia.
- Uporządkowanie pomysłów. Wyodrębnienie pierwszorzędnych koncepcji, które mają szansę istotnie przyspieszyć rozwój firmy i doprowadzić do materializacji strategicznej wizji. Na tym etapie należy sporządzić przejrzystą makietę taktyczną, gromadzącą poszczególne procesy biznesowe, decyzyjno–zarządcze, proceduralne oraz wspierające (np. pomiar efektywności, kontrola pracy, etc.).
- Procesy, optymalizacja pracy. Analiza czynników zwiększających wydajność w przestrzeni biznesowej przedsiębiorstwa. Można tutaj uwzględnić m.in.: kierowanie dystrybucją oferty, dbałość o poziom jakości, konkurencyjność cenową, koszty i szybkość kreacji, urządzenia i technologie, delegowanie zadań oraz wyznaczanie odpowiedzialności, motywowanie zespołu, etc.
- Koncepcja marketingowa. Kształtowanie wizerunku marki i ulokowanie oferty na rynku, czyli plan działań promocyjnych z uwzględnieniem decyzji organizacyjnych. Obejmuje m.in.: odnotowanie metod rywalizacji z konkurencją i źródeł pozyskiwania nowych klientów, segmentację grup docelowych i budowanie relacji, ocenę wartości oferty, granice terytorialne działania, niezbędne narzędzia publicity, skalę inwestycji, momenty sprzyjające szczególnej aktywności, współpracę partnerską itp.
→ Wdrożenie strategii i obsługa zamówień. ←
[INFOGRAFIKA]
Biznesowa efektywność
Podsumowując, opracowanie strategii przedsiębiorstwa, to kreowanie przyszłych rozwiązań. Dzięki niej firma koncentruje uwagę na jasnych komunikatach, taktycznym zarządzaniu zmianą i długofalowych wynikach. Świadomie zmierza do wzrostu konkurencyjności, poszukuje nowych kierunków rozwoju, potencjalnych szans na wzbogacenie oferty oraz przyciągnięcie zainteresowania klientów. W konsekwencji sprawniej dostosowuje się do zmiennych warunków poprzez doskonalenie indywidualnych procesów, metod zarządzania i wdrażanych innowacji. Niemniej jednak nigdy nie ma pewności, czy dana strategia będzie skuteczna. Można jedynie wnioskować, co się wydarzy i jakie będą efekty działań, na podstawie wykonanej symulacji.